Familiegeheimen

Een geheim koesteren is goed voor de literatuur, de dramatische lijn in een liedje of een toneelscene en voor de passie om grote kunst te maken, om te creëren vanuit je tenen. Dan zet je je lijden om in iets dat tot steun van anderen kan dienen en om de wereld mooier te maken en in het beste geval tot omzet. Je geheim omzetten in kunst laat in ieder geval zien dat je creatief bent en wellicht goede smaak hebt. Een geheim bewaren getuigt van ‘innerlijke beschaving’, zoals mijn familie dat formuleerde. En van die tak ben ik. Ik ben altijd op zoek naar het ‘voorbeeldige’.

Zo heb ik mijn leven lang geprobeerd om te begrijpen waarom mijn moeder zoals ze zelf zei nauwelijks last gehad had van ‘het Jappenkamp’. Als jong kind zat ze tijdens de  tweede wereldoorlog 3 en een half jaar opgesloten in een concentratiekamp in voormalig Nederlands Indie. Kampen waarmee de Japanners tot doel hadden de nederlanders uit te moorden door ze zo weinig te eten te geven dat ze als vanzelf zouden sterven. Een ideale plek dus om je vroege jeugd door te brengen.

Echter van jongs af aan al geloofde ik haar bagatelliserende verhalen niet. En hoe haar vader, mijn opa ook zijn best deed me te laten geloven hoe grappig het Indisch klonk ‘Je lahje kriput ‘ (je lacht je rot in het Indisch) en in Tempo Doeloe (de goeie ouwe tijd in romantische Indie), Ik voelde dat zij hun best deden om wat er toen werkelijk speelde te onderdrukken en bij mij weg te houden. Maar mijn hele kinderlijke wezen schreeuwde ook om de loutering van de Waarheid. Ook en misschien wel juist voor hun welzijn en gezondheid (hun grote, lieve gebroken hart).

Mijn hele leven heb ik geluisterd naar wat er hoegenaamd niet mocht zijn.  Naar wat er in haar geheim moest blijven. Mama noch haar familie durfde uit te spreken welk onrecht er hen aangedaan was in de oorlog.

Die angst om te vertellen wat er echt gebeurde, het spreken van de waarheid, dat haar in oorlogstijd hoogst waarschijnlijk de kop kostte, heeft onze moeder-kindrelatie heel sterk beïnvloed. Ik durfde mij als kind niet echt te verbinden aan dat wat voor mijn gevoel niet de Waarheid sprak. Het druiste teveel in tegen dat wat ik voelde dat klopte.  En hier begon ik ‘mijn systemisch sjoemelen’, ik begon de plek van mijn moeder in te nemen in het gezin. Dat wat Waar was stond boven mijn ouders. En eerlijkheid en rechtvaardigheid werden mijn hoeder.

In de ingehouden ademhaling, lichaamshouding en het gedrag van mijn familie kermde, nee schreeuwde soms, de leugens. Au. Nee. Stop! En in mij groeide  op een eenzame akker het sterke verlangen naar Waarheid, naar het Echte. Och. Auw. Waarom, toch? Boos. Kots.

Ik wist het zeker: ‘Onwaarheden, leugens of geheimen mogen er niet zijn, ze maken je ziek’. En ik vatte de taak in het gezin op om ze te bevrijden! Om de waarheid aan het Licht te brengen.

Mijn moeder heeft na een lang en niet gemakkelijk leven, afgelopen november haar  moede hoofd neergelegd. De wilskracht van “de kop op” was niet meer vol te houden. In vlagen van dementie kwamen oorspronkelijke gevoelens boven. Eindelijk kon ze ook zacht en liefdevol naar mij zijn. Want als ridder van de Waarheid stond ik immers haaks op haar overlevingsstrategie om de waarheid te verbloemen. Ze deed vaak lelijk tegen me. Toch bleef het onderdrukken van ware gevoelens om te overleven verrassend lang overeind. Zelfs in het sterfproces hield ze zich kranig. Ongelooflijk wat een krachtig overlevingstraining heeft zij gehad.

Post mortem ben ik haar intens dankbaar dat zij alles heeft gedaan om mij zo dicht bij mijn innerlijke waarheid te brengen. Ik voel mij rijk dat ik hierdoor zo dicht bij echte vrijheid ben mogen komen. En dat allemaal dankzij haar gevangenschap. Eerst in het Jappenkamp zelf, later hield zij en haar familie het trauma in stand onder invloed van de vernietigende werking van Angst. Angst voor openheid en bewustzijn. Daarom gaat de Weg in het Leven voor mij via  gewaarzijn en waarheid. Kortom de Waarheid van jouw Hart.